Embedded Files
Einde s(b)o
Vorige week publiceerden we het rapport Peil.Burgerschap einde s(b)o.
Klik hier voor meer informatie.
Moe aan het einde van een studiedag?
Onlangs had ik op een school een studiedag. We begonnen de dag met het 'complimenten A4tje'. Iedereen had een eigen blad wat rond ging. Alle collega's schreven op elk A4tje een compliment. Door het blad om te vouwen zag je van elkaar niet wat er opgeschreven was. In korte tijd waren alle complimenten opgeschreven en de A4tjes weer verzameld.
Bij de afronding van de dag kreeg iedereen zijn 'complimenten A4tje' mee naar huis. Het resultaat; positieve en stralende collega's aan het einde van de studiedag!
Iedereen geniet van een compliment kun je nagaan wat een blad vol complimenten met je doet!
Zie hier mijn Linkedin post.
07 november 2022
Leren of presteren?
Platform Mindset heeft het weer mooi beschreven én mooi vormgegeven.
Op school kom je om te leren en om te presteren maar hoe het wordt aangeboden en welke vragen er worden gesteld bepalen of je leert of presteert.
22 april 2022
De sociaal emotionele gevolgen van Corona bij pubers
‘Niet de leerlingen maar het onderwijs heeft een achterstand opgelopen’
Afgelopen maanden is er veel aandacht geweest over wat Corona en de lockdowns hebben betekent voor pubers. Zelf werden ze nauwelijks ziek van Corona maar konden het wel overdragen.
(klik om verder te lezen)
11 november 2021
Na lock-down en het gerealiseerde afstandsonderwijs wordt er momenteel veelvuldig gewezen op vertraging in ontwikkeling en opgelopen achterstand. Het Nationaal Onderwijs Programma (NPO) moet er voor zorgen dat deze vermeende achterstanden ingelopen worden. Charlotte Labee (oprichter van Your Brain Balance) en dr. Marcia Goddard (neuropsycholoog en wetenschapper) zien welke nadelige mentale gevolgen dit heeft op kinderen in de bovenbouw van de basisschool en op het voortgezet onderwijs en maken zich grote zorgen. We hebben afgelopen 1 ½ jaar veel van onze jongeren gevraagd. Somberheid, depressie en burnout worden steeds vaker genoemd.
Dubbele crisis
Het puberbrein is pas op 27-jarige leeftijd volledig ontwikkeld. Volgens neurowetenschappers zijn de hersenen in de pubertijd behoorlijk uit balans omdat nog niet alle hersengebieden optimaal zijn ontwikkeld. Het laatste hersengebied dat zich ontwikkelt is de prefrontale cortex, verantwoordelijk voor rationele functies zoals plannen, abstract denken en zelfbeheersing. In combinatie met hormonale veranderingen verklaart dit waarom pubers vaak experimenteel of risicovol gedrag vertonen. Pubers zetten zich af tegen ouders en school, dat is een normale ontwikkeling. Ze zoeken vrienden op om te ontdekken wie ze zijn en wie ze willen worden. Corona heeft dit behoorlijk in de weg gestaan. Door de Corona maatregelen hebben jongeren onderling contact en verbondenheid gemist. Tevens werd er extra veel gevraagd van hun autonomie en competenties. Deze drie basisbehoeften zijn van essentieel belang voor een gezonde ontwikkeling van een puber. Pubers hebben de afgelopen periode in een dubbele crisis gezeten: door Corona én de pubertijd.
Door Corona missen jongeren onderling contact en verbondenheid
De rek is eruit
Tijdens de eerste lockdown hebben tieners relatief weinig last gehad van sombere gevoelens, mogelijk omdat de prestatiedruk vanuit school tijdelijk afnam. De negatieve effecten van de tweede lockdown begin je nu pas goed te zien. Goddard: ‘Het gevoel van somberheid is een natuurlijke reactie op hetgeen ze is overkomen, ze hadden hier namelijk geen controle over. Er was weinig motivatie en geen perspectief en zingeving: waar doe ik alles nog voor?’ Pubers willen graag samenzijn met gelijkgestemden en waardevol zijn voor de ander. Labee: ‘Het schrijven van een dankbaarheidsbrief kan hier helpend in zijn. Pubers vinden dit nog weleens lastig, zet daarom een ‘dankbaar-alarm’. Elke dag kort 3 dingen voor jezelf benoemen waar je dankbaar voor bent, een warme maaltijd, de zon die schijnt, vrienden om je heen. Door je te focussen op dingen die positief zijn krijg je automatisch meer positieve energie.’
Goddard: ‘Door het gebrek aan perspectief is er een tekort aan dopamine ontstaan. Hierdoor kom je in een vicieuze cirkel, bij een laag dopamine gehalte blijven prikkels onbeantwoord, met als gevolg dat uitingen als lusteloosheid, afnemende concentratie en gebrek aan motivatie naar voren kunnen komen.’ De hersenen zijn neuroplastisch en passen zich hierdoor altijd aan nieuwe situaties aan. Daarnaast zijn pubers over het algemeen flexibel en kunnen zich goed over tegenslagen heen zetten, ze zijn creatief en bedenken oplossingen. Maar wanneer je eenzaam of ongelukkig bent is het lastig om in je eentje op leuke ideeën te komen. Ook voor pubers hebben de maatregelen te lang geduurd en is de rek uit hun flexibiliteit. Goddard: ‘Ga daarom in gesprek met ze, parkeer de inhoudelijke les en ga vaker het open gesprek aan. Vraag hoe het met ze gaat. Want ook al zijn de scholen weer open de sombere gevoelens, het gebrek aan motivatie én de afgenomen concentratie zijn hiermee niet gelijk weg.’ Labbee: ‘Onze copingmechanismen functioneren momenteel niet optimaal, het aantal zelfmoorden neemt toe, ziekteverzuim neemt toe en het welzijn neemt af. Kinderen en jongvolwassen ervaren minder geluk en meer depressieve gevoelens. De leerachterstanden lopen op en kinderen uit lage SES omgevingen worden hier extra hard door geraakt. Onze toekomst ligt in de handen van de volgende generatie. Maar hun toekomst ligt in onze handen. Waar zij morgen toe in staat zullen zijn wordt bepaald door wat wij bereid zijn te doen om hen voor te bereiden op de toekomst.’
Dopamine tekort
Ruimte bieden
Labee en Goddard geven aan dat de lange termijn effecten van de gevolgen van Corona op pubers nog niet bekend zijn. Wat we wel weten is dat stress gevolgen heeft op de ontwikkelingen van kinderen en extreem hoge stress post traumatische symptomen (PTSS) kan veroorzaken. Goddard: ‘Dit betekent niet dat de tieners tussen de 11 en 16 jaar nu blijvend beschadigd zijn, maar het is wel belangrijk hier expliciet actie in te ondernemen. Er gaat nog teveel aandacht uit naar de vermeende vertraging op cognitief gebied. Basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs moeten nú prioriteit geven aan het welbevinden van de kinderen.’ Het brein is veerkrachtig maar het moet wel de juiste aandacht krijgen. Het is ook niet voor niks dat de sociaal -emotionele ontwikkeling van leerlingen een specifiek onderdeel is van het keuzemenu uit het NPO. De interventies gericht op welbevinden verdienen nadrukkelijk de aandacht. Labee: ‘Achterstand aanpraten legt extra negatieve druk. Het empathisch vermogen van leerkrachten is groot, daar moeten ze nu extra gebruik van maken.’ Ruimte geven voor emoties is nu cruciaal, zeg niet dat het allemaal wel weer goed komt en we weer verder moeten gaan, maar geef ruimte voor de onzekerheid, het verdriet en de vragen. Deze extra aandacht is echt heel belangrijk, let op signalen bij de jongeren, non-verbale communicatie zegt vaak meer dan de verbale communicatie.
De school scans hebben hebben laten zien dat de lockdowns en het afstandsonderwijs voor een nog groter verschil hebben gezorgd in de kansenongelijkheid van jongeren. Leerlingen die nauwelijks of geen achterstanden hebben opgelopen versus leerlingen die grote achterstanden hebben opgelopen. Het is pijnlijk duidelijk geworden dat het nog steeds uitmaakt in welke straat en wijk je huis staat.
Pubers verdienen het om serieus genomen te worden. Goddard: ‘Hierbij kan het helpen om als leerkracht zelf ervaringen te delen over hoe zij de corona maatregelen hebben ervaren. Deze kwetsbaarheid laten zien als leerkracht kan leerlingen stimuleren ook open te zijn over hun gevoel. Dit is enorm belangrijk voor een gezonde verwerking van alles wat op hen is afgekomen’
Growth mindset
Ken je Brein
Na de extra sociaal emotionele aandacht tijdens de wederopenstelling van de scholen is het heel belangrijk dat er structureel iets gaat veranderen binnen het onderwijs. Labee en Goddard zetten zich via The Contentent Foundation in om het onderwijs anders vorm te geven waarbij welbevinden, breinleren en voeding meer en structureel worden opgenomen in het onderwijsprogramma. Labbee: ‘Iedereen verdient een wereld met gelijke kansen op educatie, hechte communities en de veiligheid daarbinnen om hun persoonlijke kwaliteiten ten volste te kunnen benutten om zich zo gelukkig en in balans te voelen.’ Een van de meest sterke onderzoeken rondom de effectiviteit van Social-emotional learning (SEL) programma’s is in 2015 gepubliceerd door Columbia’s Center for Cost Benefit Analysis. Het onderzoek toonde aan dat het implementeren van SEL programma’s geassocieerd is met een toename in sociaal-economische status (inkomen), verbeterde gezondheid (mentaal en fysiek) en afname van jeugdcriminaliteit. Labee: ‘Wanneer tieners meer weten over hoe hun brein werkt en hoe ze er zelf voor kunnen zorgen dat hun brein gezond is en blijft kunnen we hier heel veel mee bereiken’. Tieners krijgen vandaag de dag veel meer prikkels binnen dan 20 jaar geleden, daarnaast wordt verwacht dat ze zich eerder meer volwassen gedragen. Labee vult aan: ‘Het is juist zo belangrijk dat ze af en toe nog kind mogen zijn ook als ze 15 of 16 zijn. Scholen moeten meer theorie over het (puber)brein geven, leerlingen meer laten bewegen tijdens de lessen, minder prestatiegericht zijn én zorgen voor gezonde voeding op school.’ Labee: ‘Je hersenen en patronen kunnen veranderen, wanneer je iets herhaaldelijk opschrijft en meer aandacht geeft verandert je neurale netwerk. Er worden ‘olifantenpaadjes’ aangelegd. Wanneer je hersenen veranderen, verander je je leven.’ Als je al op jonge leeftijd kennis over het brein hebt, weet je dat je zelf je gedachten kunt sturen. Labee: ‘Hoe mooi is dat! Je hebt het op deze manier zelf in de hand om van een fixed mindset naar een growth mindset te gaan. Het mooie van de ontwikkeling van de hersenen is dat het niet uitmaakt waar je geboren bent of waar je naar school gaat. Corona heeft ons geleerd dat gezondheid, gezond gedrag en gezonde voeding erg belangrijk zijn. De overheid moet hier nu in investeren en beginnen op de scholen, bij de jeugd. Brain balance is voor iedereen.’
Waarderend Klassenbezoek
Klassenbezoeken / observaties worden vaak als beoordelend ervaren. Zelfs de meest ervaren leerkrachten vinden het vaak erg spannend wanneer je (doelgericht) in de klas komt kijken. Het waarderend klassenbezoek geeft hier een andere kijk op. De regie wordt bij de leerkracht gelegd en tijdens het nagesprek vind er zelfreflectie, zelfwaardering en zelfontplooiing plaats.
Aart Brezet heeft hier een mooi format voor gemaakt, een echte aanrader voor wie vanuit de positieve psychologie werkt én waarderend bezig is of wil zijn!
Het hele artikel is hier terug te vinden.
23 juni 2021
Gelukkig zijn kun je leren
Of je nou naar Jinek kijkt, de radio aan zet of door Linkedin scrolt, overal is er veel aandacht voor de consequenties als gevolg van de lockdown én de mogelijke leerachterstanden als gevolg van het thuisonderwijs voor onze jongeren. Ik zeg hierbij bewust “mogelijke” leerachterstanden want in hoeverre zijn deze al breed uitgemeten? De subsidieaanvragen voor ondersteuning om deze onderwijsachterstanden ‘weg te werken’ vliegen bestuurders en schoolleiders rond de oren.
Vorige week kwam er als klapper het mooie bericht dat er 8,5 miljard komt voor het Nationaal Programma Onderwijs. Fantastisch natuurlijk. Maar er komt dan ook direct de vraag, op welke wijze gaat dit, op korte termijn ingezet worden?
(klik om verder te lezen)
Naast de didactische achterstanden die leerlingen wel of niet oplopen is er gelukkig ook steeds meer ruimte voor de sociaal emotionele gevolgen van de lockdown. Het thuisonderwijs en de maatregelen als de avondklok en de 1,5 meter samenleving waar we in verkeren, hebben grote impact op jongeren. Zoals onder andere Deci en Ryan (2000) het beschrijven heeft de mens 3 fundamentele behoeften; competentie, autonomie en verbondenheid. Wordt er niet altijd gezegd ‘Als ze goed in hun vel zitten komt de rest ook vanzelf’? Misschien is het kort door de bocht maar er zit wel een hele grote kern van waarheid in. Wanneer je niet goed in je vel zit lukt leren namelijk al helemaal niet.
‘Als ze goed in hun vel zitten komt de rest ook vanzelf’
Wat zou het mooi zijn als er met het Nationaal Programma Onderwijs geïnvesteerd zou worden in een hele school benadering op sociaal emotioneel gebied. Programma’s als School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) en Leer & Veerkracht zijn hier erg mooie voorbeelden van. Vanuit eigen ervaring heb ik bij beide programma’s in het SO en regulier basisonderwijs mogen zien wat het doet met een team, leerlingen én ouders. Het is een investering die zich direct al terug betaalt vanaf het moment dat je er mee start en dit blijft alleen maar groeien.
Er is bewezen dat leerlingen beter presteren op een school waar een positief schoolklimaat heerst, een win-win situatie dus! Want als geluk maakbaar is en je kunt leren gelukkig te zijn zoals Seligman het heeft beschreven, waar wachten we dan nog op? Seligman pleit er voor dat welbevinden en veerkracht als speerpunten moeten worden opgenomen in ieder schoolbeleid. Een positief welbevinden en veerkracht zorgen namelijk voor vergroting van levenstevredenheid, werkt tegen depressies en zorgt ervoor dat je beter kunt leren en creatiever kunt denken (Seligman 2009).
‘Geluk is maakbaar’
Nog niet eens zo heel lang geleden (2013) stonden de interventies vanuit de positieve psychologie nog in de kinderschoenen. Er is in 8 jaar al zo’n enorme sprong gemaakt, steeds meer besturen en scholen durven welbevinden boven schoolprestaties te zetten. Het één volgt namelijk het ander. Een positieve school benadering werkt als een olievlek en dat is nou precies wat er moet gebeuren. Onderwijs in krachten en sterke punten zorgen niet alleen voor een gezonde ontwikkeling en persoonlijke groei maar voorkomen ook problemen als depressie, pestgedrag en gebruik van verslavende middelen.
Wanneer je meer gebruik maakt van je sterke kanten scoor je hoger op zelfvertrouwen, ervaar je je meer competent, worden doelen meer gerealiseerd en groeit het welbevinden (Frederike Bannink 2017). Het mooie van sterke kanten is dat je ze kunt ontdekken, oefenen, verder ontwikkelen en ze zijn altijd positief. En wat helemaal een mooie bonus is, iedereen heeft ze!
Aan de slag dus want scholen die werken vanuit de positieve psychologie en de hele school benadering zien dat leerlingen zich competenter voelen, veiliger voelen, zich socialer gedragen, meer betrokken zijn bij het leerproces, minder probleemgedrag vertonen én er zijn betere schoolprestaties.
‘Zijn er ook nadelen aan onderwijzen vanuit de positieve psychologie op scholen? Nee.’
Zijn er ook nadelen aan onderwijzen vanuit de positieve psychologie op scholen? Nee. Wel is het een feit dat niet iedereen dit van nature heeft meegekregen, gelukkig kan het wel aangeleerd worden. Wij als volwassenen moeten het goede voorbeeld geven én dit blijven herhalen. Ieder jaar weer.
Dus laten we nu als onderwijs investeren in de scholing in de sociaal emotionele ontwikkeling van onze jongeren vanuit de positieve psychologie want daar zit wat mij betreft nu echt de grootste urgentie én winst.
Gelukkig zijn kun je leren, gelukkig maar.
25 februari 2021
Mentale gezondheid bij leerlingen in het voortgezet onderwijs
Webinar 'Mentale gezondheid bij leerlingen in het VO' door Steven Pont. Wat was dit interessant en zou wat mij betreft verplichte kost moeten zijn voor alle docenten en schoolleiders in het VO!
Onze pubers zijn door de pubertijd al in crisis en door Corona zijn ze nu in dubbele crisis. Wij als volwassenen moeten zorg dragen voor de verbondenheid en gevoel van competentie bij deze groep want zelf lukt het ze niet in deze tijd van 1 1/2 meter samenleving en thuisonderwijs.
Webinar niet gezien, bekijk dan hier 'Tips stimuleren mentale gezondheid bij leerlingen' door Steven Pont op deze pagina!
3 februari 2021
Report abuse